Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Velut ego nunc moveor. Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit, et quidem corpore perceptarum. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. Duo Reges: constructio interrete. Magni enim aestimabat pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam. Ita prorsus, inquam;
Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio. Cur tantas regiones barbarorum pedibus obiit, tot maria transmisit? Nunc agendum est subtilius.
Proclivi currit oratio. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Restatis igitur vos; Sed haec omittamus; Qui est in parvis malis. At Zeno eum non beatum modo, sed etiam divitem dicere ausus est. Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers?
Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus.
Quid sequatur, quid repugnet, vident. Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Si id dicis, vicimus. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus.
Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Primum quid tu dicis breve? In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum; Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? Cave putes quicquam esse verius. Quae autem natura suae primae institutionis oblita est?
Quem Tiberina descensio festo illo die tanto gaudio affecit, quanto L. Si longus, levis. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala? Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias;
Me igitur ipsum ames oportet, non mea, si veri amici futuri sumus.
Et ille ridens: Age, age, inquit,-satis enim scite me nostri sermonis principium esse voluisti-exponamus adolescenti,. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Quae cum praeponunt, ut sit aliqua rerum selectio, naturam videntur sequi; Neminem videbis ita laudatum, ut artifex callidus comparandarum voluptatum diceretur. Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Si enim ad populum me vocas, eum. Optime, inquam. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Quamquam id quidem, infinitum est in hac urbe;
Dat enim intervalla et relaxat.
Quis est tam dissimile homini. Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt.
Vulgo enim dicitur: Iucundi acti labores, nec male Euripidesconcludam, si potero, Latine; Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Quae cum dixisset, finem ille. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. An dolor longissimus quisque miserrimus, voluptatem non optabiliorem diuturnitas facit? Recte, inquit, intellegis. Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur.
Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Hunc vos beatum; Paria sunt igitur. Pauca mutat vel plura sane; Quae est igitur causa istarum angustiarum? Prave, nequiter, turpiter cenabat; Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Disserendi artem nullam habuit.
Prave, nequiter, turpiter cenabat; Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Quorum altera prosunt, nocent altera. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. Bonum negas esse divitias, praeposìtum esse dicis? An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?
At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia?
Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo; Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Verum hoc idem saepe faciamus. Eam tum adesse, cum dolor omnis absit;
Odium autem et invidiam facile vitabis. Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. Quod vestri non item. Nam de isto magna dissensio est. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Summus dolor plures dies manere non potest? Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti?
Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. In motu et in statu corporis nihil inest, quod animadvertendum esse ipsa natura iudicet? Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Ratio quidem vestra sic cogit. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Non risu potius quam oratione eiciendum? Quid est igitur, inquit, quod requiras? Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus. Num igitur eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse?
Videmus igitur ut conquiescere ne infantes quidem possint.
Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus. Maximus dolor, inquit, brevis est. Beatum, inquit. Non ego tecum iam ita iocabor, ut isdem his de rebus, cum L. Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es? Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos. Hoc enim identidem dicitis, non intellegere nos quam dicatis voluptatem.
Sint ista Graecorum; Sed mehercule pergrata mihi oratio tua. Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Istic sum, inquit. Proclivi currit oratio. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate.
Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere.
Varietates autem iniurasque fortunae facile veteres philosophorum praeceptis instituta vita superabat. Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Memini vero, inquam; Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Haec igitur Epicuri non probo, inquam. Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt.
Hoc ne statuam quidem dicturam pater aiebat, si loqui posset.
Deprehensus omnem poenam contemnet. Nec vero sum nescius esse utilitatem in historia, non modo voluptatem. Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis;
Quae cum dixisset paulumque institisset, Quid est?
Ergo, inquit, tibi Q. Sed ad rem redeamus; Verba tu fingas et ea dicas, quae non sentias? Primum quid tu dicis breve? Sed nimis multa. Minime vero istorum quidem, inquit.
Non autem hoc: igitur ne illud quidem.
Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita deferret, se esse heredem Q. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Prodest, inquit, mihi eo esse animo. Cur deinde Metrodori liberos commendas? Heri, inquam, ludis commissis ex urbe profectus veni ad vesperum.
Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur?
Vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno? Hoc non est positum in nostra actione. De hominibus dici non necesse est. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Sed id ne cogitari quidem potest quale sit, ut non repugnet ipsum sibi.